रचनाकारः हर्क बहादुर गुरुङसंकलनकर्ताः चोग अरुण कुमार गुरुङ
१. आगुलाइ ङहेदो तियाँः
यो नेपाली शिर उचालिको लयमा .....
आगुलाइ ङहेदो तियाँ खन, खन फेल्खाँजे
चन्द्रलोक, ईन्द्रलोक चेदोन तल खाँजे
आगुलाइ ङहेदो .....
छम छम लसी प्रले टाकुररी ओसों दुले
खैले तमु ओसों दुले ङ्यो लिली आतले
आगुलाइ ङहेदो .....
सिले पनि तय आरे ओसों प्रव आपिले
टाकुरर दुल तुमु माझ मिंनर आटिले
आगुलाइ ङहेदो .....
च पृथ्वि सारा ह्युल ह्रोसैँल ललखाँजे
सर प्रव, मुँर प्रव, सजिलो न ललखाँजे
आगुलाइ ङहेदो ....
२. सौता फिर ह्याव पिविनोः
यो गीत तिमीलाइ यो हो प्रित तिमीलाइ लयमा .....
सन्ले चिविनो रिम्ए विचार लविनो
आता आता विमिनो सिलेन आह्या विमिनो
मु्रस्यो तलेन तरिखे सौता फिर ह्याव पिविनो
ह्रोसैँ आना आङाल, तानै ताँ, घाउ घ्रिनगो
सौता बिव जीन्दगिर तिंर क्ल्योव किलोगो
खेललेन तोविलेन सौता फिर आह्याले
दिदी वैनिल आप्रु आकिंले
चु प्रथाजी लम ङह्ेरी ह्रोस ह्रोस निल्तुव
ङह्ेगैंव्ए चु जीन्दगिर क्रोसी क्रोसी टिल्तुव
एकोहोरे ङ्यो आतले सिले पनि आह्याले
तान्ए दुःख घ्रिनगो खवलाइ सुदे क्रोल आलले
ह्रोसैँ आना आङा फिर सिले पनि अह्याले
ह्युलइ थुइव आतले सौता फिर आह्याले
मिक्लि सराप ल्हैदिमु सराप नोसी खव्ए आटिले
सेन सेन म्रोंन म्रोन योकार ङ्यो खयोंइ आतले
सन्ले चिविनो रिम्ए विचार लविनो ।
३. रिदोः
नेपाल गौरव हाम्रो राम्रो पञ्चको सरकार .....
रिदो थिदो खैव युग खैम विचार लमिनो
ओसों खैव युग मुल तिया खैव तैमु
चु ह्युलर तियाँ प्हन खैव खैव लइमु
तमूमैलाइ थाहा आरे रोलो मोलो तैमु
रिदो थिदो .....
रिदो थिदो सन्ले चिदो छले टिइर आत
क्याँ आसेव ताँ अक्होव ङ्यो तमूमै जात
रिदो रिदो थिदो थिदो क्होल तइमु वात
रिदो थिदा .....
स्योंम खैव युग मुल तियाँ खैव खइमु
तियाँ प्हन आगुइ ह्युलर खैव खैव लइमु
ङ्यो ह्युल वल्ल तियाँ लिलिलिली प्रइमु
रिदो थिदो ....
चु ह्युलर तियाँ प्हन विदेशी म्ए खइमु
तय आह्रव तय आसेव ङ्योलाइ चमइ विइमु
छोव म्रोंमा तियाँ चमइ थेव विचार लइमु
रिदो थिदो .....
ङ्ह्योदो छेन्ले चु ह्युलर चमइ तोतो लमु
थेव थेव मान इलम जागिर चमइ पेवा तमु
लिलिलिली ङ्यो तमूमै चम्एल न भरे तमु
रिदो थिदो .....
४. रिम्ए पुकारः
(पञ्छिी वनी उडेते फिर्ते माथी गगनमें)
क्युदे थुंले दुःखै म्हन वर्ष मुलरी
खैले टिव,खैले ह्याव,आगुई ह्युलरी
ओ...आसिव आतोंव म्हिनी ह्याल तुव
आह्या विष्या क्रर क्हासी म्हुँव
चमें कुंईमिल विन्ति मु है थिदो पुकार
विले विस्या शर्म खमु पिनो गुहार । क्युदे थुंले..........
ओ...च धिर सएँ आरे ज्यु वोसी आत
म्हया विवम तय आरे आपा मयुँम्ए जात
छोव्ए प्रथा तिरो लिली खव्जे आलदो
चमें कुईमिल कर्मलाई छले आवादो । क्युदे थुंले..........
ओ...छोव्ए प्रथा लसी लसी घरवार ल्हे तमु घरवार न्होंसी,घरवार लम,ह्युलजी प्ह्रमु
तिरो लिली छोव्ए प्रथा खव्जे आलदो
चमें कुंईमिल मिरव्ए मिक्लि सराप आनोदो । क्युदे थुंले.........
ओ.... आतोंन आतोंन युग थोल खाँजे
सुख विवम जीन्दगिर मोंरर्न तजे
वार झोंसी वार आत तिरो म्हिंंलाजी
चमें कुंईमिल आपत मुहै लदो भलाई । क्युदे थुंले.........
५. अह्यादो लागुरः
क्यु थुंले रेलिमाइ वरिखै मुलरी
खैले यामु मयुँ मारमे विरानो ह्युलरी
क्रोसी क्रोसी ह्याल तुव दुःखी म्योंम्ए करिम
तोलव रिँइमै ह्यालन तुव खे मयुमै धरिम ।
सोव हरियो खोर्सानी चन चन सोह्याजे
ङ्योन ङ्योन हुइन हुइन नौडाँडा थोह्याजे
ह्रोंसै रिँईल झल्को खमु आँधीखोला फाँटरी
ह्यामो रिँइमै ह्युलन पिसी न्होर तोव आटरी ।
दुःख लले सुख ङ्योमु चलिदिले पाखुरा
वालोन टिले सुखी म्होंमै अह्यादो लागुर
दुःख म्लिसी म्लिल आँखा झन दुःख खह्यामु
मिक्लि धरु वरवर तिमु क्या डोरो म्हह्यामु ।
रोधीं ह्यामा खवै आम्रों रिँइमै मात्र खलियो
ह्याल खाँव ह्युलन् पिसी खैव सैए वलियो
भmलझल चिमुं म्होरर म्रोंमु त्हिंङ म्हइस ङेसरी
ह्यालन तुव रिँइमै ह्युलन पिसी विरानो देशरी ।
दिन ह्रोसैँ झल्को खमु ताँ लसी टिरिमु
मयुँमारमै वोली वचन झलझली चिरिमु
ह्याव सैए आरेन पनि ह्यालन तुव तोलव
थुह्याव क्ल्योर अह्याले विस्याँ नाँसर हेल्तव ।
६. चु खवर वुमिनोः
वर्ष है खजे त्होवमी म्हजे चु खवर वुमिनो
ताँलजी विस्याँ सम्झना लस्या सवन मु विमिनो
चु खवर .....
ह्रेगों तले पनि आत्होलेन पनि सम्झना खरिमु
विरानो तम सम्झना खम ताँ लसी टिरिइमु
चु खवर.......
सम्झना लम म्होररी म्रोंल ताँलसी टिरिन
छोरसी ङ्होमा म्होंरर्ग मुन स्ऐमोंरी आरेन
चु खवर .....
सम्झना खम चह्युलाएँ तुसी एकोहोरो ङह्योरिइमु
कल्पना लम च वोलि वचन झलझलले चिरिइमु
चु खवर .....
तले खरिखे चु पापी वर्ष स्ऐङल झन क्रोरिइमुु
म्हस्यो तुयाँलो तोे खलेन चह्युलाएँ ङह्योरिइमु
चुु खवर .....
७. नमी आवादोः
हे रिँईमै खेदो प्ह्रिदो खैततन आतमिनो
ह्रल तुजे सेल्तुजे नमी आवाम्हिनो
स्वतन्त्र ङ्योसुमु खेव प्ह्रिव लोले
आतव अछ्याव वानी ङ्योजी पिले
हे रिँइमै छेन्ले चिदो नमी आवामिनो
र्ह्रोस्ए इज्जतलाई मैलो आलमिंनो ।
हे रिँईमै .....
स्वतन्त्र ङ्योइ विसी खैततन तल आत
लिसोंव्ए विचार लल तुमुु रिँइमै जात
स्एँ फइदो विचार लदो धर्म आवामिंनो
ह्रोसैए धर्म कर्म शर्म खवजे आपिमिनो ।
हे रिँईमै .....
खैततन तइ विश्याँ, तानै हिन तमु
तमुस्योमै इज्जत आरेन आगुजी विमु
ह्रल तुजे सेल तुजे नमि आवामिनो
आछ्याव थानाव वानी आकिंमिनो ।
हे रिँईमै .....
खैततन आतदो विचार लसी प्रदो
थाँनाव अछ्याव वानीलाइ पिदो
हे रिँइमै छाव्ऐ वानी खव्जे आकिमिनो
ह्रोसै इज्जतलाइ खव्जे आवामिनो ।
हे रिँईमै .....
क्रमश .....
12/21/2019
Hi. I’m Designer of Blog Magic. I’m CEO/Founder of ThemeXpose. I’m Creative Art Director, Web Designer, UI/UX Designer, Interaction Designer, Industrial Designer, Web Developer, Business Enthusiast, StartUp Enthusiast, Speaker, Writer and Photographer. Inspired to make things looks better.
डीवी म्हिथेवामा थपौं सम्मानका दुई शव्दः-
जवाब देंहटाएंवहाँ त हामी तमू गुरुङ्ग जातिको भाषा लिपी धर्म संस्कार संस्कृति रितिथिती रोस रोवास सिल सुवास परम्परा जस्ता प्रत्येक हाँगा डाँडी तथा आख्ला आँख्लाका विश्लेषक हुनु हुन्छ । अर्थात तमू नासा गुरुङ्ग गाउँमा जन्मि भेडी गोठमा हर्केका शहरमा पढेर वढेका मस्र्याङ्गदी नदीको माछा झैं सयौं हुण्डरी खाएर जोदा वन्नु भएका खाँटी सपुत हुनु हुन्छ । आफै लामा कुलमा जन्मि ज्ञान गुण लिनु भएका पर्से घले राजा यम्फावति रानी वारेको ईतिवृक्ति कुसुण्डि चरित्रका ज्ञाता हुनु हुन्छ । तमू समाजमा विद्यमान रोधीं सोह्रठी घाँटु चरित्रका जानाकार तथा मूुखिया जिम्मुवाल द्धारे चौतारे अमली सुव्वा समेतको अख्तियारी वारे राम्रो अनुभूति छ । वहाँले हामी तमू गुरुङ्गहरुलाई तमू लिपीको परिमार्जन भाषा संवन्धमा शव्दकोष र व्याकरण समेत तैयार पारेर पस्कनु भएको छ । हाम्रो धर्म संस्कार संस्कृति तथा सामाजिक परम्परा एवं तमूको वेद क्यार्लों क्ल्हे सोंदी प्ह्रेसोंदी पूर्खा आजी खे आजीमाँ आदी वारेमा हाम्रा भावी पिंडीहरुलाई सिकाउँदै जस्ताको तस्तै पुश्ता हस्तान्तरण गर्ने अथक प्रयत्न गरी रहनु भएको छ ।
भगवान वुद्धका दर्शन वारेको गहिरो अध्ययन तथा ज्ञान प्राप्तिको फलस्वरुप वुद्ध वचन वाचन गरी रहनु भएको छ । त्रीरत्न, चार आर्य सत्य, अष्टाङ्गीक मार्गका प्रखर वक्ता तथा सक्षमता राख्नु हुने म्हिथेवा त हाम्रा साक्षत शास्ता (सिकाउँने सफल गुरु) हुनु हुन्छ । हामीलाई यसरी गौरवको अनुभूति दिलाई रहनु भएको छ । यति मात्र कहाँ हो र ? लेखेर प्रतिभा र क्षमता प्रदर्शन गरी अभियन्ता वन्न चहाने हामी सवैलाई पहिला “गुरुङ राईटर्स डट कम” र अहिले अनलाईन व्लग जस्तो मञ्च तैयार पारी दिई रहनु भएको छ । यि सव कुरामा पारङ्गत तथ्य मनन गरेर वहाँलाई हामी सवैले सादर सम्मान गरौं । साधु ! साधु ! जय वुद्ध !
-अरुण कुमार गुरुङ्ग फेदिखोला स्याङ्गजा हाल अमेरिका